Eerste kennismaking met een kunstveiling
There is also an English translation of this post here: My first experience with an art auction.
Na het lezen van Onschatbare waarde (2004) van Bert Bakker en Johan Bosch van Rosenthal was ik wel benieuwd naar hoe zo'n veiling in het echt verloopt. Het dichtstbijzijnde grote veilinghuis is Veilinghuis Derksen in Arnhem, dus ik had in mei 2025 de kijkdagen van hun eerstvolgende veiling in mijn agenda gezet.
Kijkdag in Arnhem
Een week voor de veilingdagen bleek ik ook daadwerkelijk tijd te hebben om er langs te gaan. Mooi! Ik kon via de website alvast de hele catalogus van de veiling bekijken. Met een account kon ik alvast een shortlist maken van interessante objecten.
Ik zag veel leuks. Ik ben voornamelijk geinteresseerd in 2D kunst, dus er stonden voornamelijk schilderijen op mijn shortlist, van serieuze olieverf schilderijen tot moderne grafiek.
Gesigneerd G J Hoffmans, platbodem op volle zee met driekleur bij het roer, paneel 20e eeuw, 40x50 cm
Op zondag, de laatste dag van de kijkdagen, belde ik last-minute naar Christiaan om te vragen of hij mee wilde. We gaan normaal gesproken samen graag kringlopen af. Hij had tijd, dus we konden samen in zijn auto carpoolen naar Arnhem. We hebben ons twee uur goed vermaakt met kijken naar meer dan 3000 kavels die stonden uitgestald in het gebouw van Derksen. Drie verdiepingen met schilderijen, keramiek, glaswerk, antieke meubels, prenten, aziatische kunst zoals Chinees porselein en Japanse netsuke, sieraden en horloges, oude Leica fotocamera's, en nog wat "rariteiten" die niet in een categorie vallen.
Christiaan verzamelt glas en houdt van fotografie, en ik verzamel grafiek. Daarnaast houden we allebei ontzettend van Japanse kunst. We hebben ons in Arnhem uitstekend vermaakt. ;)
Ik vroeg me vantevoren af hoe ze de honderden ingelijste werken gingen tonen die in de veilingcatalogus stonden -- die zou je niet allemaal tegelijk in een veilinghuis kunnen ophangen, daarvoor waren het er teveel. Beneden hingen de meeste olieverfschilderijen, en op de eerste verdieping stonden grote houten stellingkasten met daarin de minder dure grafiek netjes op een rij, zoals in een bibliotheek. Als je bepaalde prenten in het echt wilde zien, moest je het kavelnummer doorgeven aan de vriendelijke meneer achter de balie, en dan werden de werken voor je uit de stellingkast gehaald.
Christiaan en ik zagen allebei wel dingen die ons aanspraken, dus gewapend met een reeks notities gingen we weer terug naar huis.
Voorbereiding
In de hele week na de kijkdagen was er elke avond om 19:00 een live veiling via het internet. Derksen streamt alle veilingen via hun website, met een veilingzaal zonder publiek. Het bieden verloopt volledig via internet. Medewerkers van Derksen zitten wel in de zaal en representeren in real-time via hun laptop de biedingen van het online publiek.
Daarnaast werden de minder bijzondere kavels verkocht via een "timed online veiling", wat ongeveer vergelijkbaar is met een veiling op Ebay: de kavels hebben een duidelijke countdown timer, alle biedingen zijn openbaar, en je hebt lang de tijd (bijvoorbeeld een week) om een bod uit te brengen.
Ik wilde wel meebieden op een aantal werken die ik in het veilinghuis in het echt had gezien, dus ik heb twee avonden meegekeken met de live veilingen. Op maandag werden er alleen antieke meubels geveild, iets waar ik geen directe interesse in had, dus ik heb die veiling gekeken om eens te zien hoe het allemaal werkt.
Om te voorkomen dat ik teveel of te weinig zou gaan bieden, deed ik voor de werken waar ik Serieuze Interesse in had eerst wat vooronderzoek. Wat kost een vergelijkbaar werk van deze maker typisch gezien? Met of zonder lijst? In wat voor staat is het werk? Wat is de oplage? Met deze informatie bepaalde ik hoeveel ik zelf bereid was om er voor te betalen.
Ik maakte ook een Excelsheet met daarin alle biedstappen exclusief en inclusief de veilingkosten van 30%. Hiermee kon ik snel zien wat ik netto kwijt zou zijn bij een bepaald bod. Een bod van 100 euro betekent namelijk 130 euro afrekenen. Omdat het om een percentage gaat, kan het bij een hoger bedrag erg snel gaan met de bijkomende veilingkosten.
Ik zag tijdens de meubelveiling van maandag al dat het snel kon gaan. Er leek ongeveer ~1 seconde latency te zijn bij mijn videoverbinding met de veilingzaal, wat betekende dat je als bieder snel moet reageren. Anders zit er teveel tijd tussen het moment dat de veilingmeester in het echt afhamert, en het moment dat jij op je scherm ziet dat dit gebeurt, en kan het zomaar voorkomen dat je te laat bent met je bod. Met mijn voorbereiding zorgde ik ervoor dat ik een duidelijk plan had en tijdens de veiling zelf zo min mogelijk hoefde na te denken.
Deelname live en timed online veilingen
De schilderijen en grafische werken die live werden geveild werden uiteindelijk te duur voor mij en mijn aanvalsplan, waarna ik heel braaf stopte met bieden. Maar de hilarische glazen tijger die in de vitrine stond, naast de glaskunst die Christiaan uitvoerig had bekeken tijdens de kijkdag, bleef keurig binnen mijn budget. Deze ga ik komende woensdag ophalen in Arnhem.
Oeps, naast grafiek en keramiek heb ik nu dus ook mijn eerste glazen object.
Bij de timed veilingen had ik ook verschillende ervaringen. Ik vond het fijn dat hier in ieder geval wat minder tijdsdruk achter zat. Sommige leuke werken stegen erg snel in prijs, dus daar haakte ik op een gegeven moment af. Andere werken spraken mij erg aan, terwijl er juist heel weinig interesse was van andere veilingdeelnemers. Uiteindelijk kocht ik nog 4 ingelijste werken voor 5, 5, 15 en 15 euro in de timed veilingen. Twee aquarellen van Henri Herman L. Tieland, een Chinees/Japanse inkttekening van pruimenbloesem en een kleurrijk werk van Dirkjan Ribbeling.
Conclusies
Ik weet niet of ik nog in de toekomst vaak wil deelnemen aan live veilingen. Ik vind het concept van geld uitgeven onder tijdsdruk heel vervelend. Daarnaast moet je soms best lang wachten op de kavelnummers die je interessant vind. Het is onmogelijk om exact in te schatten wanneer kavels uit jouw shortlist langskomen in de live veiling, en de eerste keer dat ik dit probeerde, was ik meteen te laat. Het verschilt namelijk heel sterk hoe lang de veilingmeester doet over 1 kavel. Bij sommige kavels is het al snel duidelijk dat er niemand interesse heeft, en is de veiling na 30 seconden voorbij. Bij andere kavels gaat het bieden lang door. Zo ging het bieden op een prachtige art nouveau kast door tot wel 1400 euro.
Het viel me ook op dat ik totaal niet in kon schatten wat de uiteindelijke veilingprijs ging worden voor de kavels. Een litho van Escher met serieuze waterschade werd verkocht voor 650 euro. Een rijkbewerkte Indonesische kris (een soort kort zwaard) met schede werd verkocht voor maar 45 euro.
Het zal iets te maken hebben met vraag en aanbod, afwezigheid/aanwezigheid van specialistische kennis onder de veilingdeelnemers, de stand van de economie, de gewildheid van sommige kunstenaars, tijdsperiodes of stijlen in de huidige kunstmarkt, en nog allerlei andere aspecten.
Deze "willekeur" is ook wat mij zo fascineert aan veilingen en (de economie van) de kunstwereld.
Ik heb het gelukkig heel makkelijk. Ik hoef alleen maar 3 vragen te beantwoorden: vind ik het leuk, past het qua grootte in mijn huis, en is het binnen budget?
Er is in ieder geval geen enkele correlatie tussen hoe mooi of interessant ik iets vind en hoe duur het is.